Cytat:Konrad I mazowiecki, także Konrad I Mazowiecki urodzony zapewne w 1187 lub 1188 r., zmarł 31 sierpnia 1247 r. – w latach 1194-1200 współrządca razem z bratem Leszkiem w Małopolsce, na Mazowszu i Kujawach (według części historyków Kujawy Kazimierzowice otrzymali dopiero w 1198), od 1200 samodzielny książę kujawsko-mazowiecki, 1222-1228 w ziemi chełmińskiej, w latach 1229-1232 regent w Sandomierzu, 1229-1231 i 1241-1243 w Krakowie, w 1231 odłączył Sieradz i Łęczycę z księstwa krakowskiego i przyłączył do Mazowsza, w 1233 podział z synami i rezygnacja z Kujaw i północnego Mazowsza (płockie na północ od Wisły i Bugu), od 1233 w Żarnowie (dożywotnio), od 1241 w Radomiu (dożywotnio). Konrad mazowiecki był czwartym pod względem starszeństwa synem (najmłodszym i zarazem drugim, który dożył wieku dorosłego) księcia krakowskiego Kazimierza Sprawiedliwego i pochodzącej z Czech Heleny znojemskiej. W 1194 r. zmarł nagle Kazimierz Sprawiedliwy, osierocając małoletnich: Leszka i Konrada. Władzę nad dziedzictwem składającym się wówczas z księstw: krakowskiego, sandomierskiego i mazowieckiego objęła regencja pod przewodnictwem biskupa krakowskiego – Gedki, wojewody Mikołaja i matki książąt – Heleny. Cztery lata później doszło jednak do zawarcia kompromisu z ubiegającym się dotąd nieskutecznie o tron krakowski seniorem dynastii – Mieszkiem Starym, który w zamian za odzyskanie Krakowa oddał Kazimierzowicom Kujawy. Ostatecznie (zapewne w 1200 r.) doszło do podziału ojcowizny pomiędzy Leszkiem i Konradem. Pierwszemu, jako starszemu, przypadła Sandomierszczyzna i pretensje do ziemi krakowskiej, Konradowi zaś – Mazowsze z Kujawami. Pierwsze lata samodzielnych rządów upłynęły Konradowi pod znakiem aktywnej polityki ruskiej i prusko-jaćwieskiej. Długo jednak rządy podporządkowane były interesom Leszka Białego i tak w 1205 r. oddziały mazowieckie wzięły udział w zwycięskiej dla braci bitwie pod Zawichostem. W 1208 r. Konrad zaangażował się w kampanię prowadzoną przez Leszka na Wołyniu. Wreszcie za jego radą pojął za żonę Agafię, córkę księcia nowogrodzko-siewierskiego – Świętosława. O wiele więcej uwagi Konrad poświęcał jednak mocno niepokojącemu go sąsiedztwu pogańskich Prusów i Jaćwingów. Już w 1206 r. Konrad sprowadził na Mazowsze z Wielkopolski cystersów, którzy – organizując na trudnym terenie misję, zajęli się nawracaniem pogan. W 1212 r. Konrad spotkał się też w tej sprawie z Leszkiem Białym na synodzie w Mąkolnie, gdzie omawiali z biskupami dalsze plany chrystianizacji pogańskich sąsiadów. Sukcesy okazały się jednak krótkotrwałe. Niewiele zmieniło się także po ogłoszeniu przez papieża w 1216 r., wywodzącego się z cystersów – Chrystiana, biskupem misyjnym. Konrad mazowiecki w 1217 kazał uwięzić wojewodę mazowieckiego Krystyna, potem wydrzeć mu oczy i wreszcie zamordować. Prawdopodobnie wojewoda będący jednostką wybitną zanadto wyrósł i książę poczuł się zagrożony. Śmierć wojewody Krystyna załamała stworzony przezeń system obrony pogranicza. Napady pruskie powtarzały się odtąd coraz częściej, nękały kraj, stawały się nieznośną zmorą. Konrad mazowiecki, nie widząc większych sukcesów na drodze pokojowej, rozpoczął starania o trwały podbój ziem pruskich za pomocą działań wojennych. Już w 1217 i 1218 r. książę mazowiecki uzyskał od papiestwa bulle przyznające wyprawie na pogańskich Prusów status krucjaty. Początkowo bulle nie wywołały jednak prawie żadnych reakcji, a Mazowsze w latach 1219-1222 dotknęły trzy ciężkie najazdy Prusów. Dopiero w 1222 r. udało się Konradowi zorganizować wraz z innym książętami piastowskimi: Henrykiem Brodatym i Leszkiem Białym, wyprawę wojenną, która nie przyniosła jednak trwałych rezultatów.