Cytat:Mieszko III Stary (wielkopolski) urodzony między 1122 a 1125, zmarł 13 lub 14 marca 1202 w Kaliszu– książę wielkopolski (część zachodnia z Poznaniem) w latach 1138-1177/9,1182-1202, książę senior w latach 1173-1177, książę zwierzchni Polski 1198-1199, 1199-1202, we wschodniej Wielkopolsce z Gnieznem w latach 1173-1177/9, 1182-1202, w księstwie kaliskim w latach 1173-1177/9, 1182-1191,1194-1202, w południowej Wielkopolsce (nad Obrą) w latach 1138-1177/9, książę zwierzchni Pomorza Gdańskiego w latach 1173-1177/9, 1198-1199, 1199-1202, książę krakowski w latach 1173-1177, 1191, 1198-1199, 1199-1202, książę kujawski w latach 1195-1198. Mieszko III Stary był szóstym pod względem starszeństwa synem Bolesława III Krzywoustego a czwartym z jego drugiego małżeństwa z hrabianką Bergu Salomeą. Nie wiadomo kiedy dokładnie się urodził, musiało to jednak nastąpić pomiędzy 1122 a 1125, skoro w momencie śmierci ojca w 1138 był już uznany za wystarczająco sprawnego do objęcia własnej dzielnicy. Poza tym Mieszko jeszcze zapewne za życia Bolesława III pojął za żonę Elżbietę, Węgierkę, być może córkę króla węgierskiego Beli II, jego ojca Almosa bądź Stefana II. Małżeństwo to zostało zawarte prawdopodobnie w 1136, jako efekt zawartego rok wcześniej porozumienia w Merseburgu. W testamencie Bolesława Krzywoustego Mieszko III otrzymał zachodnią część Wielkopolski z Poznaniem jako głównym grodem księstwa. Został też podporządkowany starszemu, przyrodniemu bratu Władysławowi II Wygnańcowi, seniorowi rodu. Do pierwszego poważniejszego konfliktu z Władysławem doszło na przełomie 1140 i 1141, kiedy to juniorzy, tj. Bolesław IV Kędzierzawy i Mieszko III, zwołali razem z matką, bez wiedzy księcia seniora, wiec możnych do Łęczycy, na którym postanowiono wydać najmłodszą ich siostrę Agnieszkę za mąż za syna księcia kijowskiego Wszewołoda Olegowicza. Tylko dzięki szybkiej interwencji Władysławowi udało się zażegnać niebezpieczeństwo usamodzielnienia politycznego juniorów, a wielki książę kijowski, mając do wyboru związać się z silnym Władysławem i słabymi synami Salomei, wybrał oczywiście pierwsze rozwiązanie. Przydało się to już na przełomie 1142 i 1143, kiedy Władysław z pomocą ruską podjął kroki represyjne w celu ukarania buntujących się juniorów. 27 lipca 1144 zmarła matka Mieszka i Bolesława, księżna Salomea. Wtedy też Władysław, nie licząc się z ich pretensjami do oprawy wdowiej (była to ziemia łęczycka), zajął ją zbrojnie, przygotowując się do ostatecznej rozprawy z juniorami. Do walk doszło w 1145. Wtedy to Władysław, korzystając z pomocy ruskiej, niespodziewanie poniósł klęskę, gdzieś "pośrodku polskiej ziemi" (Szczegóły zobacz: bitwa nad bagnami Pilicy). Zawarto wówczas układ, na mocy którego nie mający zbyt wielkich sił wojskowych juniorzy oddali seniorowi sporne terytorium. Za pokojem szczególnie mocno orędował palatyn Władysława II, jedna z najpotężniejszych osób w państwie, Piotr Włostowic. Tę zbytnio samodzielną politykę Piotr przypłacił oślepieniem, utratą części majątku oraz wygnaniem z kraju. Czyn ten miał jednak również dla Władysława negatywne skutki – spowodowało to odejście od seniora części możnych. Wojna wybuchła ponownie na początku 1146. Tym razem Władysław nie mógł liczyć na pomoc sprzymierzeńców ruskich, gdyż byli oni zajęci własnymi kłopotami (co więcej Władysław wysłał część swoich sił pod wodzą syna Bolesława Wysokiego z pomocą dla Wszewołoda do Kijowa). Senior był jednak pewny zwycięstwa i początkowo wydawało się że sukces jest w zasięgu ręki, gdyż Bolesław i Mieszko, obawiając się starcia w otwartym polu, zamknęli się w umocnionym w Poznaniu, rychło oblężonym przez Władysława. Tam doszło do niespodziewanego zwrotu i klęski seniora. Przyczynami przegranej Władysława były klątwa kościelna, rzucona przez metropolitę gnieźnieńskiego Jakuba ze Żnina oraz skuteczna odsiecz zorganizowana przez możnych przeciwnych powrotowi jedynowładztwa. Klęska najstarszego z synów Krzywoustego była zupełna – jeszcze przed majem 1146 cała Polska znalazła się w rękach juniorów, zaś Władysław został zmuszony do emigracji do Niemiec na dwór króla rzymskiego Konrada III. Objąwszy władzę w Polsce, Bolesław IV Kędzierzawy i Mieszko III zaprowadzili w niej nowe porządki. Nowym seniorem został starszy Bolesław, który przejął również dzielnicę dziedziczną Władysława, tj. Śląsk. Mieszko w nowej rzeczywistości zadowolił się rolą ścisłego współpracownika brata. Własną dzielnicę Sandomierszczyznę objął wtedy młodszy brat, Henryk.