Cytat:Zbigniew, urodzony po 1070 roku, zmarł 8 lipca 1113 roku– książę Wielkopolski, Mazowsza i Kujaw w latach 1102–1107. Pierworodny syn księcia Władysława I Hermana i prawdopodobnie Przecławy z rodu Prawdziców. Zbigniew był uznawany za potomka Hermana z nieprawego łoża, dlatego po przyjściu na świat jego przyrodniego brata Bolesława został prawdopodobnie przeznaczony do stanu duchownego. Pod koniec XI w., gdy faktyczną władzę w kraju sprawował palatyn Władysława, Sieciech, opozycja śląskich możnowładców sprowadziła Zbigniewa do Księstwa Polskiego i wymogła na Hermanie uznanie syna za swojego następcę. W obliczu intryg Sieciecha i żony Władysława Judyty Marii Zbigniew porozumiał się z młodszym bratem, wraz z którym wymógł na ojcu podział państwa na dzielnice oraz wygnanie palatyna z kraju. Po śmierci ojca Zbigniew współrządził północną częścią księstwa na równych prawach z młodszym Bolesławem. Nie pogodził się z utratą władzy zwierzchniej, gdyż nadal uważał się za prawowitego spadkobiercę ojcowizny. Szukał sojuszników przeciwko Bolesławowi. W latach 1102–1106 trwała bratobójcza wojna o dominium, w której Zbigniew poniósł porażkę i był zmuszony udać się na wygnanie do Niemiec. Pod pretekstem przywrócenia władzy seniorowi w 1109 roku król niemiecki Henryk V najechał Księstwo Polskie, gdzie poniósł klęskę pod Głogowem. W następnych latach Bolesławowi nie udało się obsadzić w sąsiednich Czechach swojego pretendenta, dlatego musiał w 1111 zawrzeć pokój z południowym sąsiadem i jego zwierzchnikiem – władcą Niemiec. Warunkiem cesarza było zezwolenie na powrót Zbigniewa do księstwa, gdzie miał otrzymać od juniora uposażenie. Z nieznanych powodów, krótko po powrocie, Zbigniew został oślepiony, po czym zmarł. Władysław I Herman według XV-wiecznej tradycji pojął za żonę Polkę, z niedynastycznego rodu Prawdziców. Związek ten został zawarty zgodnie z obowiązującym obyczajem słowiańskim ok. 1070 bez ślubu kościelnego. Niektórzy mediewiści twierdzą, że małżeństwo, choć zawarte według obrządku dawnego, miało moc prawną. Wskazują, że dopiero pod koniec XII w. legat papieski Piotr z Capui, który przebywał w Księstwie Polskim (1197) nakazał zawieranie małżeństw w obliczu Kościoła (łac.) matrimonium in facie ecclesie contrahere, jak zapisał "Rocznik krakowski". Data narodzin pierworodnego Władysława Hermana jest nieznana. Według O. Balzera Zbigniew urodził się w pierwszej połowie lat 70. XI w. G. Labuda uznawał datę roczną, która przypadała na 1070. R. Grodecki przypuszczał, że przyjście na świat księcia nastąpiło w pierwszych latach po 1070, z naciskiem na 1073. K. Jasiński ustalił natomiast cezurę czasową na lata 1070–1073. Legalność urodzenia Zbigniewa kwestionowano w późniejszych latach jego życia. Dla pozbycia się jego pretensji do tronu postawiono zarzut nieprawego pochodzenia ze związku z nałożnicą. Mimo tego Zbigniew był wychowywany na dworze swojego ojca, ciesząc się wszelkimi względami. Źródła nie przekazują, kto był opiekunem (wychowawcą) pierworodnego syna księcia Władysława. W 1080 po wygnaniu Bolesława Śmiałego Herman objął władzę na ziemiach książęcych. Do tego czasu miał prawdopodobnie wydzieloną dzielnicę mazowiecką. Według zgodnych opinii historyków był on władcą nieudolnym, który zaprzepaścił osiągnięcia swojego starszego, wygnanego brata. Na przełomie lat 1080–1081 zawarł związek małżeński z Judytą czeską, córką księcia czeskiego Wratysława II, natomiast pierwsza (kwestionowana przez Kościół) żona została oddalona z dworu. Wyniesienie ojca (Hermana) na tron książęcy, rozstanie z matką, która została odesłana do rodziny oznaczało dla młodego Zbigniewa przyszłe odsunięcie od dziedzictwa. Ok. 1086 władzy Władysława w Księstwie Polskim zagroziła koronacja Wratysława II na króla Czech i Polski oraz zawarty sojusz tego ostatniego z królem węgierskim Władysławem I. Prawomocność objęcia władzy przez Hermana była kwestionowana przez zwolenników wygnanego z kraju Bolesława Szczodrego oraz jego prawowitego dziedzica – jedynego syna – Mieszka Bolesławowica. Herman, który obawiał się utraty swej pozycji, sprowadził w 1086 z węgierskiego wygnania swojego bratanka (wraz z jego matką). Wyznaczył mu dzielnicę krakowską i ożenił później (1088) z księżniczką ruską. Posunięcia te spowodowały, że opozycjoniści przestali kwestionować legalność władzy Hermana. Sytuację księcia Władysława komplikował poza tym brak dziedzicznego potomka. Pierworodny syn Zbigniew nie mógł być brany pod uwagę, ponieważ pochodził z nieuznanego przez Kościół związku.