Cytat:Musasir– starożytne miasto-państwo, położone w górnym biegu rzeki Duży Zab, na południowy wschód od jeziora Wan. Z Musasiru prawdopodobnie rozpoczęły swoją migrację plemiona urartyjskie, które na przełomie II–I tysiącleci p.n.e., poruszając się na północ, założyły na Wyżynie Armeńskiej państwo Urartu. Musasir był ważnym centrum religijnym Urartu – ośrodkiem kultu naczelnego bóstwa panteonu urartyjskiego – Chaldiego. Przez długi okres nie zdołano ustalić dokładnej lokalizacji miasta, ale obecnie istnieje konsensus opiniotwórczy, że Musasir znajdował się w pobliżu irańskiej osady Mudjesir – 18 km na północ od Rewanduza. Pod koniec IX wieku p.n.e. król urartyjski, Ispini, wykorzystując kryzys polityczny w Asyrii, przeprowadził udaną kampanię wojskową w rejon Urmii i przyłączył do swojego państwa Musasir, który w tym okresie pełnił funkcję bufora między dwoma państwami. Włączenie miasta w granice Urartu pozwoliło Ispiniemu na przeprowadzenie w państwie reformy religijnej, która przyczyniłaby się do centralizacji władzy. Bóg Chaldi, którego czczono w Musasirze, stał się głównym bóstwem panteonu urartyjskiego. Za nim plasowali się bóg słońca – Sziwini – oraz bóg wojny tudzież burzy – Tejszeba. Reforma Ispiniego miała prawdopodobnie duże znaczenie. Urartyjczycy wierzyli, że pomyślność im zapewniała siła ich bóstwa naczelnego, która mogłaby przeciwstawiać się nawet sile Aszura – naczelnego bóstwa rywalizującej w tym okresie z Urartu Asyri. Wizerunek świątyni Chaldiego na płaskorzeźbie czasów Sargona II wzbudził zainteresowanie badaczy historii sztuki. Formy architektoniczne przybytku różnią się od znanych świątyń Mezopotamii– sumero-akadyjskich, asyryjskich i babilońskich. Świątynie urartyjskie nie zachowały się, dlatego ich kształt nie jest znany. Przybytek w Musasirze został wzniesiony przy wykorzystaniu kwadratowych lub sześciennych bloków kamiennych. Po zbadaniu fragmentów kolumn, ustalono, że miały one okrągły kształt. Świątynia posiadała dwuspadowy dach, wsparty na frontonie i sześciu kolumnach. Widoczne są powiązania stylu budowy przybytku w Musasirze z architekturą Azji Mniejszej, szczególnie frygijską i paflagońską, z której wzorce czerpała architektura starożytnej Grecji.