Cytat:Madryt – stolica i największe miasto Hiszpanii, położony w środkowej części kraju u podnóża Sierra de Guadarrama (Wyżyna Kastylijska) nad rzeką Manzanares.

Istnieje kilka teorii dotyczących pochodzenia nazwy "Madryt". Według legendy Madryt został założony przez Ocno Bianora (syna króla Toskanii i Mantui Tyrrheniusa); został on pierwotnie nazwany "Metragirta" lub "Mantua Carpetana", inni zaś twierdzą, że pierwotną nazwą tego miasta była "Ursaria", ze względu na dużą liczbę niedźwiedzi, które zostały znalezione w sąsiednich lasach, które wraz z drzewkiem truskawkowym ("madroño" w języku hiszpańskim) stały się herbem miasta od czasów średniowiecza.

Niemniej jednak, obecnie powszechnie uważa się, że obecna nazwa miasta pochodzi z II wieku p.n.e., kiedy to Imperium Rzymskie ustanowiło osadę nad brzegiem rzeki Manzanares. Termin Madryt przechodził w różnych okresach historii ewolucje związane ze swą nazwą. W VII wieku, od czasu islamskiego podboju Półwyspu Iberyjskiego zmieniono nazwę na "al-Majrīṭ", co oznaczało odniesienie wody (w tym przypadku rzeki Manzanares) jako "drzewa" lub "dawcy życia". We współczesności nazwa "Madrid" ("Madryt" w jęz. polskim) wyewoluowała od słowa "Matrit" w języku mozarbic, która to nazwa jest używana w chwili obecnej.

Stolica Hiszpanii to jedno z najstarszych miast na naszym kontynencie. Jego początki sięgają już czasów panowania Starożytnego Imperium Rzymskiego. W tamtym okresie bowiem założono pierwszą osadę nad rzeką Manzanares (II wiek p.n.e.).

Pierwsza wzmianka o mieście, powstałym wokół mauretańskiego zamku Madżrid, pochodzi z X w. Zdobyty w 939 przez króla aragońskiego Ramira II, następnie odbity przez Maurów i w 1083 ostatecznie przejęty przez króla kastylijskiego Alfonsa VI. Prawa miejskie w 1118. Osada rozwijająca się przy fortecy przyczyniła się do powstania miasta. Jednak przez pierwsze pięć wieków miasto nie miało większego znaczenia. Okres wzrostu znaczenia miasta jako ośrodka handlowego rozpoczął się w XVI wieku.

Centralne położenie w Kastylii sprzyjało wzrostowi znaczenia politycznego. Dwukrotnie w XVI wieku (1524, 1528) zwoływano do Madrytu posiedzenia kortezów, mimo że stolicą kraju było Toledo.

W 1561 po dokonaniu rozbudowy Alkazaru, król Filip II przeniósł stolicę kraju z Toledo do Madrytu. Następnie rozpoczęto (1563) budowę Eskurialu, położonego niedaleko od Madrytu zespołu pałacowego. Miasto wkrótce stało się największym ośrodkiem handlowym i gospodarczym kraju. W XVII wieku rozbudowane i unowocześnione. W latach 1851-1864 otrzymało pierwsze połączenie kolejowe z Aranjuez. Na przełomie XIX i XX Madryt przebudowano rozbierając stare fortyfikacje miejskie, unowocześniono ciągi komunikacyjne. W latach 1873-1874 Madryt był stolicą pierwszej Republiki Hiszpańskiej.

W okresie wojny domowej (1936-1939) Madryt był jednym z głównych ośrodków sił republikańskich. Obie strony toczyły o niego ciężkie walki. Wobec zagrożenia rząd republikański z czasem przeniósł się do Walencji. 28 marca 1939 zajęty przez wojska generała F. Franco.

Po II wojnie światowej nastąpił szybki wzrost i rozbudowa miasta. Obecnie wiele firm przenosi swe siedziby właśnie do Madrytu, ze względu na jego centralne położenie i dynamiczny rozwój przemysłowy i gospodarczy.

Centrum Madrytu dzieli się na: Stary Madryt oraz Madryt Burboński. O miano serca miasta konkurują ze sobą znajdujące się w starej części miasta plac Puerta del Sol oraz plac Plaza Mayor, który z kolei słynie z procesów inkwizycyjnych przeprowadzanych na nim aż do końca zniesienia inkwizycji w 1834 r. Również w tej części miasta znajduje się Pałac Królewski, zamieszkiwany zarówno przez Habsburgów jak i przez Burbonów.

11 marca 2004 islamscy terroryści przeprowadzili zamach w wagonach należących do podmiejskich linii kolejowych. W eksplozjach bomb zginęło 190 osób (w tym czworo Polaków), a 2057 zostało rannych.

Madryt leży w centralnej części Półwyspu Iberyjskiego. Współrzędne geograficzne miasta to: 40° 26 'N 3° 41' W, zaś jego średnia wysokość nad poziomem morza to 667 m. Jego położenie w centralnej części półwyspu sprawia iż miasto leży w strefie klimatu kontynentalnego suchego i surowego. Miasto leży kilka kilometrów od łańcucha górskiego Sierra de Guadarrama, pod względem hydrologicznym leży w basenie rzeki Tag.

Region Madrytu posiada umiarkowany klimat kontynentalny, przejściowo śródziemnomorski. Zimy są tu chłodne, często występują temperatury poniżej 0 °C, także w porze zimowej każdego roku występują opady śniegu. Styczeń jest najzimniejszym miesiącem w Madrycie (2-10 °C). Lato charakteryzuje się występowaniem wysokich temperatur w granicach 30 °C, w lipcu często może osiągnąć dochodzić nawet do 40 °C. Ze względu na położenie miasta na dużych wysokościach, Madryt posiada dość wysokie amplitudy temperatur między nocą a dniem, noce są chłodniejsze, co prowadzi do obniżenia średniej w miesiącach letnich. Opady latem są dość rzadkie, większość opadów występuje jesienią i wiosną. Maksymalna roczna średnia temperatura wynosi 19,5 °C. Średnie roczne sumy opadów wynoszą tu 435 mm.

Współcześnie Madryt liczy 3.273.729 mieszkańców. Ludność Madrytu ogólnie wzrosła od kiedy miasto stało się stolicą kraju w połowie XVI wieku i ustabilizowała się na poziomie około 3 milionów z w okresie początku lat 70.

Od około 1970 do połowy 1990 roku populacja miasta spadła. Zjawisko to dotyczyło również Barcelony i innych miast europejskich, w części sytuacja ta spowodowana była wzrostem kosztów utrzymania w mieście oraz rozwój i urbanizacja terenów wiejskich i podmiejskich.

Madryt pełni funkcję głównego ośrodka kulturalnego i naukowego, jest też najważniejszym ośrodkiem przemysłowym kraju. Główny ośrodek biznesu i handlu międzynarodowego. Jedno z największych centrów finansowych Europy i świata oraz największe centrum finansowe Hiszpanii. Znajduje się tu polityczne centrum całej Hiszpanii. Główny ośrodek wielkiego okręgu przemysłowego. Dobrze rozwinięty przemysł elektrotechniczny, maszynowy, włókienniczy i spożywczy, a także przemysł materiałów budowlanych i środków transportu (zakłady produkcji samochodów i taboru kolejowego). Ważną gałąź stanowi przemysł chemiczny. Dobrze rozwinięty handel i rzemiosło. Istnieją tu też zakłady papiernicze, wydawnictwa i wytwórnie filmowe. Centrum komunikacyjne – sieć drogowa i kolejowa promieniście rozchodzi się ku wybrzeżom morskim i granicom państwa. Czwarty co do wielkości port lotniczy kontynentu europejskiego – Barajas (ponad 52 mln pasażerów w 2007). Rozwinięta baza turystyczna. Madryt jest najszybciej rozwijającym się miastem w Hiszpanii, obecnie ulokowanych jest tu wiele przedsiębiorstw i koncernów na skalę światową, wiele firm przeniosło tu swoje siedziby, głównie z Barcelony. Począwszy od 1992 r. Madryt odnotował znaczny wzrost w sektorze usług. Obecnie Madryt odnotowuje najwyższy wzrost gospodarczy w całym kraju. Występuje tu najniższa stopa bezrobocia (1,4%).