Gandhi wrócił do Indii w 1915 i w tym czasie zaczął zmieniać swoje dotychczasowe przyzwyczajenia oraz styl życia na bardziej odpowiadające hinduskiej tradycji. Kiedy próbował ułożyć tu swoje życie zawodowe redagując gazety czy wykonując zawód adwokata, spotkał Gopala Krishnę Gokhalego, który poprosił go o aktywne włączenie się w najważniejsze dla narodu sprawy, a takimi były przede wszystkim kwestie polityczne.

Gandhi i jego żona Kasturba zaczęli podróżować po całym kraju, przebywając głównie w aśramach Gujaratu i Maharashtry oraz w domostwach swych zwolenników. Podczas pobytu w Delhi zaprzyjaźnili się z Shri Ghanshyamem Das Birlą, który umożliwił im pobyt w jego rezydencji w Birla. Przez pewien czas w Delhi Gandhi kierował centrum, które walczyło z dyskryminacją kasty tzw. nietykalnych.

Gandhi prowadził korespondencję z wieloma osobami, kontynuował także swoje eksperymenty z dietą, przejawiał też coraz większe zrozumienie dla tajemnic religii i filozofii (dotychczas był na te sprawy obojętny), ale skupiał się w swej działalności głównie na sprawach politycznych. Kierował także pracą aśramu i pouczał swoich współpracowników o właściwych metodach walki politycznej (nie była to oczywiście walka w sensie przemocy fizycznej).

Tak samo jak w czasie wojny burskiej Gandhi wspierał brytyjski wysiłek wojenny i przejawiał dużą aktywność przy zachęcaniu Hindusów do wstępowania do armii. Spotkało się to ze sprzeciwem dużej części społeczeństwa, ale Gandhi uzasadniał to tym, że Hindusi muszą działać na rzecz Imperium, jeżeli chcą zdobyć pełne prawa obywatelskie (liczył jednocześnie w swej naiwności, że Brytyjczycy docenią te wysiłki). Zabierał wielokrotnie głos na konwencjach Kongresu Narodowego, ale do polityki był wprowadzany głównie dzięki Gopalowi Krishnie Gokhalemu, w tym czasie najbardziej szanowanemu działaczowi partii.

Główne osiągnięcia Gandhiego w 1918 to kampania Champaranu i tzw. Kheda Satyagraha. Duże zasługi w tym czasie dla partii miał też Sardar Vallabhbhai Patel, który był "prawą ręką" Gandhiego. W obwodzie Champaran w stanie Bihar Gandhi zorganizował obywatelski ruch oporu, którego główną siłą były dziesiątki tysięcy biednych warstw nieposiadających ziemi najemników rolnych oraz biednych rolników prowadzących małe gospodarstwa, którzy byli zmuszani do uprawy indygo i innych roślin przemysłowych zamiast zbóż czy upraw jadalnych i dających wyżywienie. Ludzie ci prześladowani przez lokalne milicje (głównie brytyjskie) posiadaczy ziemskich żyli w skrajnym ubóstwie. Ich wioski były niesamowicie brudne, a warunki życia urągały wszelkim zasadom higieny, powszechny był alkoholizm, ponadto mieszkańcy tych osiedli byli przeważnie "nietykalnymi", co jeszcze bardziej pogarszało ich sytuację. W dodatku Brytyjczycy podnieśli jeszcze podatki. Sytuacja była dramatyczna.

Gandhi założył na tych terenach aśram, wokół którego skupili się jego zwolennicy oraz ochotnicy z innych regionów. Podjął szereg obserwacji i badań życia mieszkańców, spotykając się z ich potworną biedą oraz cierpieniem, jakie stało się ich udziałem. Szybko zdobył poparcie wieśniaków, zorganizował grupy do oczyszczania wiosek, budował szkoły i szpitale, zachęcał lokalnych zarządców wiosek do likwidowania przesądów takich jak "nietykalność", gorsze traktowanie kobiet czy tzw. purdah.

Jednak najważniejsze miało się stać, gdy Gandhi został aresztowany przez policję i nakazano mu opuszczenie prowincji pod zarzutem wzbudzania niepokoju i zamieszek. Setki tysięcy ludzi zaprotestowały przeciwko temu, zbierając się przed miejscem uwięzienia Gandhiego oraz przed posterunkami policji i sądami, domagając się uwolnienia swojego przywódcy. Sąd niechętnie spełnił żądania tłumu. Teraz Mahatma poprowadził zakrojone na szeroką skalę protesty przeciwko wielkim posiadaczom ziemskim, którzy wreszcie zmuszeni do tego przez Brytyjczyków podpisali porozumienie z manifestantami, gwarantujące odszkodowania dla pokrzywdzonych rolników oraz dawali na własność małym rolnikom uprawianą przez nich ziemię, zlikwidowano także podwyżki czynszów aż do czasu ustania głodu. To w tym okresie Gandhi uzyskał przydomek Bapu (ojciec) oraz Mahatma (wielka dusza). W Khedzie i Patelu Gandhi reprezentował rolników w negocjacjach z Brytyjczykami, którzy zawiesili pobór podatków na czas poprawy sytuacji ludności. Wypuszczono także na wolność wszystkich uwięzionych wcześniej protestantów. W rezultacie tych sukcesów Mahatma stał się sławny w całych Indiach i rozbudził świadomość narodową w zniewolonym do tej pory narodzie.

Tzw. ustawa Rowlatt z 1919 upoważniała rząd do uwięzienia wszystkich winnych zamieszek bez przeprowadzenia procesu sądowego. W Pendżabie miała miejsce masakra Jallianwala Bagh (znana też jako masakra Amritsar), w której z ręki Brytyjczyków zginęło 379 cywilów. Zostawiła ona w narodzie poczucie głębokiej traumy, spowodowała także wybuch powszechnej nienawiści oraz liczne akty przemocy.

Gandhi potępił zarówno postępowanie Brytyjczyków jak i akcje odwetowe Hindusów. Sławna stała się jego oferta złożenia kondolencji brytyjskim cywilom, którzy ucierpieli, oraz skazania winnych zamieszek. Propozycja ta została przyjęta po bardzo emocjonalnej przemowie Gandhiego, w której mówił, że każda przemoc jest zła i nie można jej niczym usprawiedliwić. Ponadto stwierdził, że Hindusi nie powinni karać niewinnych brytyjskich cywilów, którzy przecież nie są sprawcami rasowej nienawiści, którą promuje rząd kolonialny.

Po tej masakrze i kampanii przemocy Gandhi doszedł do przekonania, że Hindusi nie są jeszcze przygotowani do oporu na dużą skalę, oraz że Brytyjczycy stworzyli opresyjny rząd, który pastwi się nad Hindusami. Mahatma skupił się teraz na skonstruowaniu samorządu oraz hinduskiej kontroli instytucji rządowych (co miało się przerodzić wkrótce w tzw. Swaraj) oraz osiągnięciu duchowej i politycznej niepodległości.

W kwietniu 1920 Gandhi został wybrany na przewodniczącego Ligi mającej na celu osiągnięcie prawa do samostanowienia narodu hinduskiego. W imieniu Kongresu Narodowego w grudniu 1921 został zaś wyposażony w uprawnienia wykonawcze. Pod jego przywództwem Kongres został zreorganizowany, nadano mu także nowy statut - głównym celem Kongresu był teraz Swaraj (niepodległość). Członkostwo w partii stało się osiągalne dla każdego, kto uiścił symboliczną opłatę członkowską. Ustanowiono także ścisłą hierarchię komitetów wydzielonych w partii, aby umocnić dyscyplinę oraz ukrócić ruch zmierzający do jej rozbicia. Wszystko to doprowadziło do powstania powszechnej partii narodowego protestu, gdy dawniej była ona jedynie elitarnym zbiorem luźno powiązanych ludzi.

Zasada niestosowania przemocy została przez Mahatmę poszerzona o tzw. politykę swadeshi – czyli bojkotowanie zagranicznych, w szczególności brytyjskich, towarów. Taktyka ta połączona z jego zachęcaniem do noszenia khadi (własnego wyrobu tkaniny) zamiast tekstyliów brytyjskich przyniosła świetne rezultaty. Gandhi cały czas namawiał mężczyzn i kobiety, bogatych i biednych, do spędzania czasu na przędzeniu khadi jako przejawu poparcia dla ruchu niepodległościowego. Strategia ta zaowocowała włączeniem do ruchu licznych rzesz kobiet, które wcześniej były "ułomne" politycznie. Bojkotowano także wszelkie brytyjskie instytucje, takie jak sądy, podatki, rezygnowano z zatrudnienia w instytucjach państwowych, nie oddawano honorów brytyjskim tytułom i symbolom.

Ruch ten niesamowicie wzmocnił ducha narodu hinduskiego. Jak nigdy wcześniej ludzie poczuli się silni. Mimo że była to tylko "siła ducha", czyniła ona niesamowite szkody brytyjskiemu kolonializmowi. Cała akcja zakończyła się w lutym 1922, kiedy to Gandhi odwołał ją ze względu na starcia z Brytyjczykami w mieście Chauri Chaura (w stanie Uttar Pradesh), obawiając się, że może to doprowadzić do eskalacji przemocy.

10 marca 1922 Mahatma został aresztowany. Został osądzony za wzniecanie zamieszek i skazany na sześć lat pozbawienia wolności. Nie był to pierwszy raz, gdy Gandhi ją tracił, ale właśnie teraz miał pozostawać najdłużej w więzieniu w czasie całego swojego życia. Odbywanie kary rozpoczął 18 marca 1922, z czego odsiedział dwa lata kary i został wypuszczony w lutym 1924 ze względu na operację wyrostka robaczkowego.

W czasie nieobecności Mahatmy Kongres Narodowy pogrążył się w niesnaskach i kłótniach, co zakończyło się w końcu podziałem na dwie frakcje, jedną pod przywództwem Chitty Ranjana Dasa i Motilala Nehru i drugą z Chakravartim Rajagopalacharim i Sardarem Vallabhbhaiem Patelem. Także współpraca pomiędzy Hindusami i muzułmanami, która dotychczas układała się dobrze, zaczęła się załamywać. Gandhi próbował zlikwidować podziały przez różne środki (łącznie z trzytygodniowym postem w jesieni 1924), ale z ograniczonym sukcesem.

Gandhi pozostawał poza uwagą opinii publicznej przez większość lat dwudziestych, skupiając swoje wszystkie wysiłki na pogodzeniu Partii Swaraj oraz Kongresu Narodowego. Propagował także różnego rodzaju inicjatywy mające na celu poprawienie sytuacji tzw. "nietykalnych". Zwalczał alkoholizm oraz obojętność wobec biedy. Bardziej aktywny na forum publicznym stał się w 1928. Rok wcześniej rząd brytyjski mianował nową komisję do spraw reformy konstytucji pod przewodnictwem Johna Simona, w której jednak nie znalazło się miejsce dla ani jednego Hindusa. W rezultacie tego komisja spotkała się z całkowitym lekceważeniem przez wszystkie indyjskie ruchy polityczne.

Za sprawą Gandhiego wydano na kongresie w Kalkucie w 1928 uchwałę, zgodnie z którą domagano się od rządu brytyjskiego nadania Indiom status dominium. Gdyby żądania te pozostały niespełnione, miała się rozpocząć kolejna akcja "biernego oporu" z celem ostatecznym jakim miało być uzyskanie całkowitej niepodległości.

26 stycznia 1930 był świętowany przez Indyjski Kongres Narodowy na spotkaniu w Lahaur jako dzień niepodległości Indii. Dzień był tak samo uczczony przez prawie wszystkie działające w Indiach organizacje polityczne, które mimo tylu różnic zjednoczyły się we wspólnym froncie.

W marcu 1930 Mahatma zarządził nową kampanię satyagrahy (czyli "biernego oporu") skierowanej przeciwko podatkowi nałożonemu na sól. Sławny stał się w szczególności tzw. "marsz solny" do Dandi od 21 marca do 6 kwietnia, w czasie którego pokonano 400 km z Ahmadabadu do Dandi, aby zdobyć swoją własną sól. Tysiące Hindusów przyłączyły się do swojego Bapu w jego marszu do morza. Akcja ta była jedną z największych i przyniosła duże rezultaty. Aresztowanych zostało około 60 tys. ludzi, ale rząd pod przewodnictwem lorda Irwina został zmuszony do rozpoczęcia rozmów z Gandhim. W uznaniu dla działań Gandhiego magazyn Time przyznał mu tytuł Człowieka Roku 1930.

Umowa Gandhi-Irwin została podpisana w marcu 1931. Brytyjski rząd zgodził się m.in. na uwolnienie więźniów politycznych w zamian za zawieszenie akcji "obywatelskiego nieposłuszeństwa". Następnie Gandhi został zaproszony do wzięcia udziału w konferencji w Londynie jako główny przedstawiciel Indyjskiego Kongresu Narodowego. Konferencja ta okazała się rozczarowaniem dla Gandhiego, bo zajęła się głównie hinduskimi maharadżami oraz książętami zamiast przekazaniem władzy narodowi. Następca Irwina, lord Willingdon, posunął się jeszcze dalej i zapoczątkował nową kampanię represji wobec zwolenników niepodległości.

Gandhi znów został aresztowany, a rząd próbował osłabić jego wpływy poprzez odizolowanie go od jego zwolenników. Taktyka ta okazała się jednak nieskuteczna. Nierozsądnym posunięciem rządu okazało się także ustanowienie odrębnych okręgów wyborczych dla "nietykalnych" pod rządami nowej konstytucji. W proteście przeciw temu Gandhi ogłosił sześciodniowy post we wrześniu 1932, zmuszając tym samym rząd do przyjęcia bardziej akceptowalnego systemu wyborczego poprzez negocjacje. Podjęto także szereg działań na rzecz polepszenia sytuacji "nietykalnych" (których nazywał Haridżans, dziećmi Boga). 8 maja Mahatma znowu podejmuje 21-dniową głodówkę protestacyjną skierowaną przeciwko brytyjskiemu uciskowi Indii. W lecie 1934 miały miejsce trzy nieudane próby odebrania życia Gandhiemu.

Kiedy Kongres Narodowy wybrał koncepcję ustroju federacyjnego Indii, Gandhi zrezygnował z członkostwa w partii. Nie negował całkowicie jej programu, ale czuł, że jeżeli zrezygnuje, to pomoże to Kongresowi zwiększyć liczbę członków, którzy teraz reprezentowali cały wachlarz rozmaitych ruchów i programów od komunistów do fundamentalistów religijnych.

Gandhi wrócił do partii w 1936 podczas prezydentury Nehru. Mimo że pragnął skupić się całkowicie na osiągnięciu celu, jakim była niepodległość, a nie zajmowaniu się przyszłą formą rządu, to nie sprzeciwił się przyjęciu socjalizmu jako przyszłego ustroju gospodarczego przez Kongres.

Mahatma stał się także krytykiem Subhasa Chandry Bosego i jego dążenia do objęcia przewodnictwa w partii. Niektórzy historycy twierdzą, że była to walka o władzę pomiędzy dwoma głównymi animatorami ruchu niepodległościowego, natomiast sam Gandhi zarzucał Bosemu niechęć do demokracji i taktyki niestosowania przemocy, które uważał za podstawowe środki walki. Bose zamierzał rozpętać ogólnonarodowe powstanie przeciwko Brytyjczykom, co wykluczało samo z siebie pokojowe metody Gandhiego. Mimo sprzeciwu Mahatmy, Bose uzyskał przewodnictwo partii, ale następnie opuścił Kongres, po tym jak większość członków zaczęła rezygnować z działalności w tej partii w proteście przeciwko zarzuceniu przez Bosego zasad walki Gandhiego.

W tym okresie Gandhi nadal kontynuował walkę przeciwko kastowości (w aspekcie "nietykalności") społeczeństwa, promował przędzenie tkanin i rozwój innych domowych rzemiosł, próbował stworzyć nowy system edukacyjny na terenach wiejskich. 3 marca 1939 rozpoczął kolejny post.

Po długich rozmowach z współpracownikami w Kongresie, Mahatma zdecydował się opowiedzieć przeciwko uczestniczeniu Hindusów w wojnie, motywując to tym, że Brytyjczycy pozornie walczą o wolność i demokrację, a sami jak hipokryci odmawiają jej przyznania Indiom. Uzależnił swoje poparcie dla Korony Brytyjskiej od przyznania przez Anglię niepodległości Indiom po wojnie. Odpowiedź rządu kolonialnego była w całości negatywna, ponadto Anglicy zaczęli wprowadzać stan naprężenia pomiędzy społecznością muzułmańską i hinduską (w myśl zasady divide et impera). Z biegiem czasu Gandhi coraz bardziej naciskał na przyznanie Hindusom prawa do samostanowienia, wystosował także rezolucję do Brytyjczyków, wzywając ich do opuszczenia kraju (tzw. rezolucja Quit India). W 1939 wszyscy wybrani przedstawiciele Kongresu zrezygnowali ze swoich stanowisk w administracji, po tym jak Indie zostały włączone do wojny po stronie aliantów bez zgody przedstawicieli narodu.

Ruch żądający opuszczenia kraju przez Brytyjczyków był chyba ruchem o największym zasięgu i skali. Ale i jego skutki były ogromne, co doprowadziło do masowych aresztowań i użycia przymusu. Tysiące członków ruchu zostało zastrzelonych przez policję. Gandhi i jego zwolennicy wyrazili jasno swoje stanowisko, mówiąc, że poparcie dla wojny będzie tylko wtedy, gdy Brytyjczycy jasno opowiedzą się za przyznaniem niepodległości. Wezwał wszystkich Hindusów do podtrzymywania samodyscypliny (ahimsa) oraz do stosowania zasady Karo Ya Maro ("róbcie albo gińcie").

Gandhi oraz cały Komitet Wykonawczy Kongresu został aresztowany 9 sierpnia 1942 w Bombaju. Mahatma był przetrzymywany przez 2 lata w pałacu Agi Khana w Punie. To tutaj przeżył najgorsze chwile swego życia. Umarła jego żona Kasturba, a kilka miesięcy później Mahadev Desai – jego syn, służący mu jako sekretarz, który zmarł na atak serca. Został wypuszczony dopiero przed końcem wojny ze względu na pogarszający się stan zdrowia i potrzebną operację chirurgiczną.

Mimo że gwałtowne represje, jakie spotkały ruch Opuśćcie Indie, uspokoiły sytuację w kraju do końca 1943, to jego podstawowe cele zostały osiągnięte. Pod koniec wojny Brytyjczycy zaczęli się skłaniać do oddania władzy Hindusom. To spowodowało, że Gandhi odwołał wszelkie akcje przeciwko Anglikom. Dzięki temu prawie 100 tys. więźniów politycznych odzyskało wolność. Po 90 latach walki, wolność była w zasięgu ręki.

Gandhi doradzał Kongresowi, aby ten odrzucił plan zaproponowany przez Brytyjczyków w 1946, ponieważ był niechętny dzieleniu się władzą z Ligą Muzułmańską. Był też przeciwny podziałowi i umniejszeniu władzy centralnej. Ostrzegał także przed tworzeniem muzułmańskich państw-obwodów, w których muzułmanie stanowili większość. Jednak szefowie Kongresu po raz pierwszy go nie posłuchali, chociaż w dalszym ciągu uważali go za duchowego przywódcę. Chodziło im głównie o jak najszybsze przejęcie władzy i zapobieżenie umocnieniu się Ligi Muzułmańskiej z Muhammadem Ali Jinnahem na czele, która była odwrotnością świeckiego i bardziej narodowego Kongresu.

W latach 1946-1947 około 5 tys. ludzi straciło życie w wyniku zamieszek o charakterze religijnym (najczęściej wywoływanych przez radykałów islamskich, najokrutniejszy charakter miała rzeź Hindusów w Kalkucie. Takie akcje wywoływały oczywiście reakcje społeczności hinduskiej oraz sikhijskiej, których dziełem było także kilka pogromów. Liga Muzułmańska była popularna na obszarze Pendżabu, Bengalu, Sindhu i Beludżystanu. Sytuacja napięcia pomiędzy muzułmanami a hinduistami spowodowała, że przedstawiciele Kongresu zaakceptowali plan podziału Indii z uwzględnieniem religii wyznawanej przez ludność danego obszaru, wierzono że jest to jedyny sposób na uniknięcie eskalacji konfliktów.

Starsi członkowie Kongresu zdawali sobie sprawę, że Mahatma jest przeciwny podziałowi. Wiedzieli, że przeprowadzenie każdej ważniejszej sprawy w partii było niemożliwe bez akceptacji tego człowieka, który był bardzo popularny w całych Indiach. Najbliżsi przyjaciele Gandhiego uznali podział kraju za najlepszą metodę wyjścia z impasu, a zadanie przekonania Gandhiego do wyrażenia zgody na podział udało się osiągnąć Sardarowi Patelowi, który jako argument podał mu głównie groźbę wojny domowej.

Gandhi posiadał bardzo duży wpływ na społeczności hinduskie i muzułmańskie w Indiach. Już sama jego obecność wystarczała do stłumienia rozruchów czy zamieszek. Gwałtownie sprzeciwiał się jakimkolwiek planom podziału kraju na dwa odrębne państwa. Liga Muzułmańska twierdziła, że mniejszość islamska będzie w Indiach prześladowana przez hinduską większość, a własne państwo muzułmańskie jest jedynym rozwiązaniem patowej sytuacji. Jednak przeczyła temu sytuacja w sercu Indii, gdzie wielu muzułmanów żyło pokojowo wśród hindusów, sikhów, chrześcijan, buddystów, Parsów czy Żydów. Ale zawzięty Jinnah rozpętał szeroką kampanię poparcia w zachodnim Pendżabie i innych terenach gdzie muzułmanie stanowili większość. Nowe islamskie państwo zostało utworzone z obszarów wschodnich i zachodnich Indii, które początkowo nazywano zachodnim i wschodnim Pakistanem (obecnie Pakistan i Bangladesz). W dniu przekazania władzy z rąk rządu kolonialnego Gandhi nie świętował uzyskania niepodległości, ale samotnie przebywał w Kalkucie, smucąc się rozłamem jego ukochanych Indii i przemocą jaka zapanowała w narodzie.

źródło: pl.wikipedia.org

Odpowiedź: 1918

Odpowiedź: na atak serca