Cytat: Orangutan to rodzaj dużych małp człekokształtnych. Wyraz Orangutan jest wywodzony od malajskiego Orang Hutan oznaczającego człowiek leśny.
Można je znaleźć jedynie w lasach deszczowych na Borneo i Sumatrze.

Orangutany są małpami nadrzewnymi, spędzającymi na drzewach niemal całe życie, poruszając się między koronami metodą brachiacji. Prowadzą dzienny tryb życia, w nocy przesypiają około 12 godzin. Grupy rodzinne tworzy samica.

Dwie małe, izolowane populacje na Borneo i Sumatrze, klasyfikowane niegdyś jako podgatunki, są obecnie dzielone na dwa gatunki: orangutana borneańskiego i orangutana sumatrzańskiego (nieco mniejszego i jaśniejszego, z białymi włosami na talerzach policzkowych). Orangutana borneańskiego prymatolodzy dzielą na trzy podgatunki: orangutana sarawaskiego, występującego w północno-zachodniej części wyspy, orangutana wschodnioborneańskiego spotykanego na północnym wschodzie (w malezyjskiej prowincji Sabah) i na wschodzie, oraz orangutana centralnoborneańskiego, żyjącego w centralnej i południowej części indonezyjskiej prowincji Kalimantan).

Spędzają najwięcej czasu na drzewach spośród małp człekokształtnych. Orangutany są małpami o długich rękach (rozstaw ramion do 225 cm) i krótkich nogach. Włosy długie, czerwonawe, rzadziej brązowe. Twarz naga, u samców występują szerokie talerze policzkowe; uszy małe przylegające. Kciuk i paluch krótkie, pozostałe palce długie. Dymorfizm płciowy silnie zaznaczony. Samce są dwukrotnie większe od samic. Samice mogą dorastać do około 130 centymetrów i ważą około 45 kg, podczas gdy w pełni dojrzałe samce osiągają wysokość 180 centymetrów i ważą ponad 120 kg.

Małpy te dożywają w stanie dzikim 45-50 lat, w niewoli do ponad 65 lat. Ciąża trwa 255 – 275 dni, rodzi się z reguły jedno młode o masie urodzeniowej 1200 – 1600 g. Matki opiekują się dziećmi przez 6 – 8 lat, dojrzałość płciowa jest osiągana w wieku 10 – 12 lat.

Jak inne małpy człekokształtne, orangutany są wysoce inteligentnymi zwierzętami. W połowie lat 90. XX wieku odkryto, że w jednej z populacji orangutanów osobniki regularnie posługują się narzędziami przy zdobywaniu pożywienia – odkrycia takiego dokonała wcześniej w latach 60. Jane Goodall, badając szympansy. Fakt ten został opisany w 2003 roku w periodyku Science. Orangutany są najmniej agresywnymi małpami i charakteryzują się przyjaznym nastawieniem. Notuje się również, że dzikie orangutany odwiedzają prowadzone przez ludzi ośrodki adaptacyjne dla osieroconych orangutanów, nawiązując z małymi kontakt i prawdopodobnie pomagając im w powrocie do życia w naturze. Samce wydają niskie, gardłowe odgłosy słyszane z odległości ok. kilometra.
Orangutany żywią się głównie owocami, liśćmi, termitami i owadami oraz jajami ptaków.

Orangutany są gatunkami zagrożonymi, przy czym orangutan sumatrzański – krytycznie. Liczbę dziko żyjących orangutanów szacuje się na 45–69 tysięcy na Borneo i 7 300 na Sumatrze. Niszczenie ich środowiska naturalnego przez wyręby i wypalanie lasów oraz działalność wydobywczą nasiliło się szczególnie w ciągu ostatniego dziesięciolecia. Większość z tych działań jest nielegalna i ma miejsce w 37 z 41 parków narodowych, które oficjalnie są wyłączone z gospodarki leśnej i górnictwa. Poważnym problemem jest także uprowadzanie małych na sprzedaż, co wiąże się zwykle z zabijaniem matek.
Badaczem szczególnie zasłużonym w ochronie gatunku jest Birute Galdikas.